Artykuł

Spółka z o. o. – (nie)skuteczny sposób na uniknięcie odpowiedzialności

Powszechne jest przekonanie, że założenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest skutecznym sposobem uniknięcia odpowiedzialności za działania spółki.

Przekonanie to nie jest pozbawione podstaw: wspólnicy spółki (inwestorzy) ponoszą odpowiedzialność tylko do wysokości wniesionych wkładów. Należy jednak pamiętać, że prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacja należy do zarządu spółki. W niektórych przypadkach członek zarządu może ponosić odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem.

Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki

Przede wszystkim, członkowie zarządu ponoszą solidarną odpowiedzialność ze spółką, jeżeli umyślnie lub przez niedbalstwo podali fałszywe dane w oświadczeniu o wniesieniu wkładów na kapitał zakładowy lub podwyższony kapitał zakładowy. W takim przypadku członkowie zarządu odpowiadają wobec wierzycieli spółki przez trzy lata od dnia zarejestrowania spółki lub zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego (art. 291 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1526 z późn. zm. – dalej ksh).

Drugim przypadkiem, w którym wierzyciele mogą dochodzić swoich roszczeń z majątku osobistego członków zarządu jest bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce z o. o. (art. 299 ksh). Oznacza to, że jeśli wierzyciel nie może uzyskać zaspokojenia swojego roszczenia w toku postępowania egzekucyjnego lub powziął informację o tym, że stan majątku spółki nie pozwala na skuteczną egzekucję, może skierować powództwo przeciwko członkom zarządu spółki. Wierzyciel może – według swojego wyboru – dochodzić zapłaty zarówno od jednego, jak i od wszystkich członków zarządu. Odpowiedzialność ponoszą nie tylko ci członkowie, podczas kadencji których powstało zobowiązanie lub jego wymagalność, lecz także wszyscy sprawujący funkcję w kolejnych okresach.

Odpowiedzialność z art. 299 ksh ma charakter odszkodowawczy. Możliwe jest zatem dochodzenie zapłaty nie tylko należności głównej, ale także odsetek oraz kosztów prowadzenia postępowania przeciwko spółce.

Czy można uniknąć odpowiedzialności?

Członek zarządu spółki może uwolnić się od odpowiedzialności za długi spółki, o ile wykaże, że:

we właściwym czasie został zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości lub likwidacji albo wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, bądź o zatwierdzenie układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu,
niezłożenie wyżej wymienionych wniosków nastąpiło bez winy członków zarządu,
niezłożenie wniosków w odpowiednim czasie nie spowodowało szkody dla wierzycieli.

Na wytoczenie powództwa przeciwko członkom zarządu wierzyciel ma 3 lata od dnia dowiedzenia się o bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

Prowadzenie działalności w ramach spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie daje zatem pełnej ochrony przed odpowiedzialnością. W szczególności na roszczenia narażeni są członkowi zarządu, którzy na co dzień prowadzą sprawy spółki.